کاربر:Mondephile/روابط ایران و ونزوئلا

الگو:جعبه اطلاعات روابط بین کشورها روابط ایران و ونزوئلا الگو:اسپانیایی در سال‌های اخیر به میزان قابل توجهی استحکام یافته‌است. رؤسای جمهور کنونی ونزوئلا و ایران، به ترتیب هوگو چاوز و محمود احمدی‌نژاد، هر دو در عرصهٔ جهانی خود را مخالف «امپریالیسم آمریکا» نشان می‌دهند. با توجه به این عقیدهٔ مشترک، آن‌ها به یکدیگر به چشم متحد می‌نگرند و طرح‌ها و پروژه‌های مشترکی را آغاز کرده‌اند. مثلاً در ۶ ژانویهٔ ۲۰۰۷ اعلام کردند که مقداری از آن ۲ میلیارد دلار سرمایهٔ مشترکی که پیشتر اعلام شده بود را صرف کمک به «کشورهایی که در تلاش برای رهایی از یوغ امپریالیسم‌اند» خواهند کرد. احمدی‌نژاد و چاوز از ایجاد یک «محور اتحاد» علیه «امپریالیسم آمریکا» خبر دادند.

پیشینه

چاوز روابط دولتش با دولت ایران را بالاخص در زمینه‌های تولید انرژی، و همکاری‌های اقتصادی و صنعتی توسعه داده‌است و چندین مرتبه از این ایران بازدید کرده‌است. اولین سفر او در سال ۲۰۰۱ بود که اظهار کرد به ایران آمده‌است تا «مسیر صلح، عدالت، ثبات، و پیشرفت را برای قرن ۲۱ آماده کند». محمد خاتمی نیز سه بار به ونزوئلا سفر کرد. در سفری که در سال ۲۰۰۵ به ونزوئلا داشت، چاوز نشان اُردِن دِل لیبِرتادور را به او اعطا کرد و او را «مبارزی خستگی‌ناپذیر برای همهٔ نهضت‌های راستین» در جهان خواند. در مهٔ ۲۰۰۶، چاوز نظر مساعدش را نسبت به اعلام تولید انرژی هسته‌ای در ایران ابراز کرد و منکر مقاصد ایران برای تولید سلاح اتمی شد. رابطهٔ چاوز با ایران و حمایتش از برنامهٔ هسته‌ای ایران موجبات ناراحتی دولت ایالات متحده را فراهم آورده‌است.

در ۱۶ مارس ۲۰۰۷ چاوز در یک مصاحبهٔ تلویزیونی گفت که با این سخن منتسب به احمدی‌نژاد مبنی بر اینکه «اسرائیل باید از روی نقشهٔ جهان پاک بشود» (که در نزد عدهٔ زیادی یک ترجمهٔ اشتباه به شمار می‌آید) مخالف است و گفت «من از آسیب رساندن به هیچ ملتی حمایت نمی‌کنم».

هنگامی که دولت ایران به دلیل ادامه دادن برنامهٔ هسته‌ای‌اش و پشتیبانی از چریک‌های حزب‌الله مورد انتقاد جهانی بود، چاوز سفری دو روزه به ایران کرد. در ۲۸ ژوئیه، روز تولد چاوز، محمود احمدی‌نژاد نشان عالی درجه یک جمهوری اسلامی ایران را «به پاس قدرشناسی از چاوز برای اتخاذ مواضع تحسین برانگیز علیه نظام سلطه» به او اعطا کرد. چاوز در دانشگاه تهران متعهد شد که ونزوئلا «همواره و تحت هر شرایطی در کنار ایران خواهد ماند» و افزود «ما همیشه در کنار شما و ایران هستیم. مادامی که متحد بمانیم قادر خواهیم بود تا امپریالیسم آمریکا را شکست بدهیم اما به محض جدایی، آن‌ها ما را به حاشیه خواهند راند». چاوز ادامه داد «اگر امپریالیسم آمریکا بتواند حاکمیت خود را حفظ کند، آینده‌ای برای بشریت نخواهد بود و ما وظیفه داریم که بشریت را نجات دهیم و به امپریالیسم آمریکا خاتمه دهیم». همچنین چاوز از اسرائیل به تندی انتقاد کرد و تهاجم سال ۲۰۰۶ اسرائیل به لبنان را اقدانی «فاشیستی و تروریستی» خواند.

همکاری‌های آکادمیک

وقتی ونزوئلا و روسیه در حال گسترش همکاری‌های هسته‌ای بودند، محمدمهدی زاهدی، وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، ریاست هیئت اعزامی ایران به کاراکاس را بر عهده داشت تا با مقامات بلندپایهٔ ونزوئلا اجرای قراردادهایی که بین دو کشور در سال ۲۰۰۶ بسته شده بود را بررسی کند. همچنین دو کمیتهٔ فنی و آموزشی برای اجرای قراردادهای فی‌مابین تأسیس شد. هیئت اعزامی ایران از مرکز تحقیقاتی لرزه‌شناسی ونزوئلا، دانشگاه مرکزی کاراکاس، دانشگاه سیمون بولیوار، و مؤسسهٔ علمی و تحقیقاتی ونزوئلا بازدید کرد. علاوه بر حوزه‌های سیاسی و نظامی، ایران و ونزوئلا متعهد به همکاری آکادمیک با یکدیگر جهت برقراری رشتهٔ جدید دانشگاهی در دانشگاه سراسری بولیوارین شدند. این رشتهٔ جدید در رابطه با اصول سوسیایستی و ارتقای مباحث مربوط به «سوسیالیسم قرن ۲۱» است. دولت ونزوئلا همچنین از طرح‌هایش برای تأسیس دانشگاه تمدن‌ها با همکاری ایران خبر داد.

روابط تجاری

تا پایان سال ۲۰۰۸، کمک‌های ایران به ونزوئلا شامل ساخت کارخانهٔ مهمات، کارخانهٔ مونتاژ خودرو، کارخانهٔ سیمان و حتی برقراری پرواز مستقیم بین تهران، دمشق و کاراکاس توسط ایران ایر بوده‌است.

روابط تجاری ایران و ونزوئلا به طور پیوسته افزایش یافته‌است و دو کشور فعالیت‌های اقتصادی مشترکی را در بخش‌های مختلفی از جمله انرژی، کشاورزی، ساخت مسکن، و زیرساخت‌ها آغاز کرده‌اند. تا دسامبر ۲۰۰۸، ارزش کل پروژه‌های اقتصادی که توسط کارخانه‌های ایرانی در ونزوئلا انجام گرفته‌است به حدود ۴ میلیارد دلار می‌رسد.

در سال ۲۰۰۷، ایران ایر، با همکاری کنویاسا، پرواز تهران-کاراکاس را از طریق دمشق برقرار ساخت.

تهدید ونزوئلا به فروش جنگنده‌های اف-۱۶ به ایران

در سال ۲۰۰۶، رسانه‌های ایرانی گزارش‌هایی مبنی بر علاقهٔ ونزوئلا به فروش ۲۱ فروند جنگدهٔ فالکون اف-۱۶ به ایران منتشر کردند. این شایعه‌ها توسط یکی از مشاوران هوگو چاوز به صورت ضمنی تأیید شد. او به آسوشیتد پرس گفته بود که «ارتش ونزوئلا قصد دارد در پاسخ به تحریم دولت هوگو چاوز از خرید تسلیحات توسط ایالت متحده، ناوگان هوایی جنگده‌های اف-۱۶ آمریکایی‌اش را به کشوری دیگر، احتمالاً ایران بفروشد». در پاسخ به این اظهارات، شان مک کورمک، سخنگوی وزارت امور خارجهٔ ایالت متحده به ونزوئلا هشدار داد و اظهار کرد که «بدون اجازهٔ کتبی ایالات متحده، ونزوئلا نمی‌تواند این تجهیزات نظامی، در اینجا جنگنده‌های اف-۱۶، را به کشوری ثالث منتقل کند».

روابط با سایر کشورهای آمریکای جنوبی

روابط تجاری بین ایران و برزیل بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷، چهار برابر شد و حتی تا پنج برابر نیز خواهد رسید، از سالانه ۲ میلیارد دلار به ۱۰ میلیارد دلار. علاوه بر برزیل، ایران چندین قرارداد اقتصادی با بولیوی، کوبا، اکوادور، و نیکاراگوئه نیز امضا کرده‌است. در نیکاراگوئه، ایران و ونزوئلا موافقت کردند تا ۳۵۰ میلیون دلار برای ساخت بندر دریایی در سواحل دریای کارائیب، سیستم لوله‌کشی، راه‌آهن و بزرگراه‌های میان کشوری سرمایه‌گذاری کنند. همچنین شرکت‌های ایرانی قصد ساخت دو کارخانهٔ سیمان در بولیوی را دارند. دیگر اقدامات ایران جهت گسترش روابط شامل عقد قرارداد با اکوادور برای ساخت کارخانهٔ سیمان و انعقاد چندین تفاهم‌نامهٔ دیگر در زمینهٔ همکاری‌های اقتصادی‌است. در چهار سال اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، ایران شش سفارتخانهٔ جدید در آمریکای لاتین تأسیس کرد. سفارتخانه‌های جدید ایران در بولیوی، شیلی، کلمبیا، اکوادور، نیکاراگوئه و اروگوئه قرار دارند که به پنج سفارتخانهٔ پیشین ایران در آمریکای لاتین در آرژانتین، برزیل، کوبا، مکزیک و ونزوئلا افزوده شدند.

اجلاس جی-۲ و بانک توسعه

در طول اجلاس سال ۲۰۰۹ جی-۲۰ در لندن، چاوز و احمدی‌نژاد به دیدار یکدیگر رفتند و از آن با نام «اجلاس جی-۲» یاد کردند. در این اجلاس، تشکیل بانک توسعه مشترک بین ایران و ونزوئلا با سرمایهٔ اولیهٔ ۲۰۰ میلیون دلار آمریکا اعلام شد.

دیدارهای دوجانبه

هوگو چاوز در دیدار سال ۲۰۱۰ از ایران، «تهدیدهای حملهٔ نظامی علیه ایران توسط چند کشور» را محکوم کرد و گفت «ما می‌دانیم که آن‌ها نمی‌توانند انقلاب اسلامی را ناکام بگذارند». او ادامه داد که در نتیجهٔ چنین «تهدیدهای علنی» لازم است تا «اتحاد راهبردی را در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فناوری، انرژی و اجتماعی تقویت کنیم». محمود احمدی‌نژاد نیز از ایدهٔ «اتحاد راهبردی» حمایت کرد و افزود که «ما متحد هستیم و مصمیم تا ناعدالتی‌ای که بر جهان حاکم است را پایان دهیم و آن را با نظم نوین جهانی مبتنی بر عدالت جایگزین کنیم. ایران و ونزوئلا متحدند تا یک نظم نوین جهانی مبتنی بر انسانیت و عدالت بر پا کنند. ما بر این باوریم که تنها نتیجهٔ قلدربازی‌های امپریالیسم در سرتاسر جهان، و بالاخص در آمریکای جنوبی، سقوط هر چه سریع‌تر قدرت‌های امپریالیستی خواهد بود.» دو کشور همچنین قراردادهایی در زمینه‌های نفت، گاز طبیعی، نساجی، بازرگانی، و ساخت مسکن امضا کردند.