User:Bawolff/sandbox/wiktSamplePL

zobacz też: A, ª, À, Á, Â, Ã, Ä, Å, Æ, Ă, Ą, α, א, á, à, a., а

a (język polski)

Aa

wielka i mała litera A (4.1)

wymowa: (1-5) IPA: /a/ wymowa
znaczenia:
spójnik używany przy wprowadzaniu…

(1.1) …uzupełniania

(1.2) …przeciwstawności

(1.3) …wynikania

(1.4) …objaśnień

partykuła…

(2.1) …wzmacniająca

wykrzyknik

(3.1) wyraz zaskoczenia, zdziwienia

rzeczownik, rodzaj żeński

(4.1) pierwsza litera polskiego alfabetu; zob. zobacz też a w Wikipedii

przedimek

(5.1) pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na zaprzeczenie lub brak jakiejś cechy

odmiana: nieodm. nieodmienny przykłady:

(1.1) Ala ma Asa (psa o imieniu As), a As ma kość.

(1.2) Ala lubi Asa, a ja (go) nie (lubię).

(1.3) As pogryzł Alę, a to oznacza wściekliznę.

(1.4) Ala ma Asa, a jest to mądry pies.

(2.1) A nie mówiłem!

(3.1) A! To znowu on!

(5.1) Był to aspołeczny typ o atypowych zainteresowaniach.

(5.1) abiogeneza (w Wikipedii), abiotyczny, agnozja (w Wikipedii), anestezja (w Wikipedii), analfabetyzm (w Wikipedii), analgezja (w Wikipedii), anarchia (w Wikipedii), asymetria

składnia: (5.1) Przed samogłoskami występuje jako an-.
kolokacje:
synonimy: (1.2) ale, natomiast, zaś; (1.3) więc; (3.1) o!; (5.1) nie-
antonimy:
wyrazy pokrewne: (4.1) ą
związki frazeologiczne: (4.1) od A do Z, ABC
etymologia: (4.1,5.1) gr. Greka αKategoria:Greka w etymologii; (5.1) Spokrewniony etymologicznie z łacińskim przedrostkiem in-
uwagi:

• (5.1) Przed samogłoskami cząstka ta przybiera rozszerzoną postać an- (np. analfabeta)
• Należy zwrócić uwagę na różnice znaczeniowe między cząstką a- a przedrostkiem anty-, np. apolityczny to człowiek obojętny względem politycznym, zaś antypolityczny to przeciwny polityce, zwalczający ją.

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) and; (1.2) but
• duński: (1.1-3) og; (1.2) men
• esperanto: (1.1) kaj; (1.1) sed; (4.1) a
• francuski: (1.1-4) et; (3.1) ah!; (4.1) a
• grecki: (1.1-4) και
• hiszpański: (1.1-4) y; (4.1) a f rodzaj żeński
• islandzki: (1.1-3) og; (1.2) en
• koreański: (3.1) 아이구
• niemiecki: (1.1-3) und; (1.2) aber; (4.1) A n rodzaj nijaki
• rosyjski: (1.1-4) а; (2.1) а; (5.1) а
• szwedzki: (1.1-3) och; (1.2) men

a (język angielski)

wymowa: IPA: [ə] wymowa amerykańska
znaczenia:
określnik (przedimek nieokreślony) używany…

(1.1) …przed rzeczownikiem do określenia rzeczy lub osoby, o której w wypowiedzi jest mowa po raz pierwszy, szczególnie jeśli chodzi nie o konkretną rzecz lub osobę

(1.2) …do określenia zajęcia/zawodu osoby lub scharakteryzowania jakiejś rzeczy

(1.3) …gdy mowa o wszystkich rzeczach lub osobach należących do danej kategorii

(1.4) …przed pierwszym z dwóch rzeczowników określających dwa przedmioty występujące najczęściej razem

(1.5) …przed rzeczownikami niepoliczalnymi - gdy chodzi o określoną ilość lub ilość mieszczącą się w jakimś naczyniu - a coffee (= a cup of coffee)

(1.6) …przez rzeczownikiem oznaczającymi czynność, gdy chodzi o jednorazowe jej wykonanie

odmiana: przykłady:

(1.1) I have a cat. → Mam kota.

(1.2) My father is a doctor. → Mój ojciec jest lekarzem.

(1.6) Could you take a look at this? → Czy możesz na to spojrzeć?

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi: zobacz też: the

a (język aragoński)

wymowa:
znaczenia:

(1.1) gram. gramatyka rodzajnik określony

odmiana: przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język bośniackiKategoria:bośniacki (indeks))

wymowa:
znaczenia:
spójnik

(1.1) a

(1.2) ale

odmiana:: przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język chorwackiKategoria:chorwacki (indeks))

wymowa:
znaczenia:
spójnik

(1.1) a

(1.2) ale

odmiana:: przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język czeski)

wymowa: wymowa
znaczenia:
spójnik

(1.1) a

(1.2) i

partykuła

(2.1) a

odmiana: przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język dolnołużyckiKategoria:dolnołużycki (indeks))

wymowa:
znaczenia:
spójnik

(1.1) i

odmiana: (1.1) nieodm. nieodmienny przykłady:

(1.1) Wjacork serbskeje literatury, muziki a źiwadła w Praze. → Wieczorek łużyckiej literatury, muzyki i teatru w Pradze.

składnia:
kolokacje:
synonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (esperanto)

wymowa:
znaczenia:
morfem przyrostkowyKategoria:Esperanto - morfemy przyrostkowe

(1.1) oznacza przymiotnik

(1.2) oznacza liczebnik porządkowy

odmiana: przykłady:

(1.1) morfem bon - przymiotnik bona

(1.2) unu - jeden → unua - pierwszy

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język francuskiKategoria:francuski (indeks)a)

wymowa: IPA: [ɑ]
znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) a (pierwsza litera francuskiego alfabetu)

odmiana: nieodm. nieodmienny przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi: zobacz też: avoir

a (język górnołużyckiKategoria:górnołużycki (indeks))

wymowa: IPA: [a]
znaczenia:
spójnik

(1.1) i

odmiana: (1.1) nieodm. nieodmienny przykłady:

(1.1) Budyšin je stolica Hornjeje Łužicy a kulturelne srjedźišćo Serbow. → Budziszyn jest stolicą Górnych Łużyc i kulturalnym centrum Łużyczan.

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język hawajskiKategoria:hawajski (indeks))

wymowa:
znaczenia:
przyimek, tworzący konstrukcję, w której...

(1.1) ...wyrażenie przed przyimkiem jest własnością, cechą itp. wyrażenia po przyimku

skrót

(2.1) = ʻākau (północ)

odmiana: przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje: (1.1) keiki a ka pueo
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi: źródła:

a (język hiszpańskiKategoria:hiszpański (indeks)a)

wymowa: IPA: [a]
znaczenia:
przyimek, wyrażający…

(1.1) … kierunek → do, na

(1.2) … odległość → o

(1.3) … miejsce → przy, w, na, nad

(1.4) … czas → o, w, po

(1.5) … sposób wykonania → po

(1.6) … tryb rozkazujący

(1.7) … stosunek ilościowy

(1.8) w funkcji dopełnienia dalszego (celownika)

(1.9) w funkcji dopełnienia bliższego (biernika), gdy chodzi o:

(1.9.1) osobę/osoby (z pewnymi wyjątkami);

(1.9.2) zwierzęta, w stosunku do których istnieje pewne uczucie lub przywiązanie; dlatego częściej stosuje się względem zwierząt domowych, żyjących między nami;

(1.9.3) rzeczy personifikowane

odmiana: nieodm. nieodmienny przykłady:

(1.1) Vamos a casa. → Idziemy do domu.

(1.2) La estación está a dos kilometros de aquí. → Stacja jest o dwa kilometry stąd.

(1.3) Estamos sentados a la mesa y bebemos vino. → Siedzimy przy stole i pijemy wino.

(1.4) El tren de Madrid llega a las cinco de la tarde. → Pociąg z Madrytu przyjeżdża o piątej po południu.

(1.5) La langosta a la americana. → Langusta po amerykańsku. (potrawa)

(1.6) ¡A trabajar! → Do roboty!

(1.7) Barro el suelo tres veces a la semana. → Zamiatam podłogę trzy razy w tygodniu.

(1.8) Se lo dije a mi padre. → Powiedziałem/am to swemu ojcu.

(1.9.1) He visto a tu mujer en una tienda de ropa. → Widziałem twoją żonę w sklepie odzieżowym.

(1.9.2) Deja al perro que corra un poco. → Zostaw psa, niech pobiega trochę.

(1.9.3) El anciano esperaba a la muerte con resignación. → Starzec oczekiwał śmierci z rezygnacją.

składnia: a + el → al
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne: a pesar de que, a veces
etymologia: łac. łacina adKategoria:Język łaciński w etymologii
uwagi:

a (język łacińskiKategoria:łaciński (indeks))

wymowa: wymowa
znaczenia:
przyimek

(1.1) od, z (kierunek; czas)

skrót

(2.1) = annus → rok (r.)

(2.2) = ante → przed

(2.3) A. skrót imienia Aulus

odmiana: (1, 2) nieodm. nieodmienny przykłady:

(1.1)

składnia: (1.1) a + abl. ablativus, ablatyw
kolokacje: (2.1) AD; (2.2) a.d.
synonimy: (1.1) ab
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język nauruańskiKategoria:nauruański (indeks))

wymowa:
znaczenia:

(1.1) ja

odmiana: przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język niemieckiKategoria:niemiecki (indeks)a)

wymowa: wymowa
znaczenia:
symbol

(1.1) litera a

odmiana: nieodm. nieodmienny przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne: das A und O, von A bis Z
etymologia:
uwagi:

a (novialKategoria:novial (indeks))

wymowa:
znaczenia:
przyimek

(1.1) w

przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język portugalskiKategoria:portugalski (indeks))

wymowa:
znaczenia:
przedimek

(1.1) przedimek określony

przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język rumuńskiKategoria:rumuński (indeks))

wymowa:
znaczenia:
przyimek

(1.1) do

spójnik

(1.1) i

(1.2) ale

przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język słowackiKategoria:słowacki (indeks))

wymowa:
znaczenia:
spójnik

(1.1) a

(1.2) i

partykuła

(1.1) a

przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (użycie międzynarodoweKategoria:użycie międzynarodowe (indeks))

znaczenia:
symbol

(1.1) fiz. fizyka symbol jednostki powierzchni, ar, równa jeden ar to$100m^{2}$, setna część hektara

(1.2) ${\vec {a}}$ fiz. fizyka symbol oznaczający przyspieszenie

przedrostek

(2.1) przed symbolem jednostki: atto, 10^-18

przykłady:

(1.1) ha

(1.2) ${\vec {a}}={\frac {d{\vec {v}}}{dt}}={\frac {d^{2}{\vec {r}}}{dt^{2}}}\quad \left[{\vec {a}}\right]={\frac {m}{s^{2}}}$

(2.1) am

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne: (1.1) od francuskiego are, a to od łacińskiego area
etymologia:
uwagi:

a (język węgierskiKategoria:węgierski (indeks)a)

wymowa:
znaczenia:
przedimek…

(1.1) …określony przed wyrazami zaczynającymi się na spółgłoskę

przykłady:

(1.1) A fiú ruhája - Ubranie chłopca.

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi: patrz - az

a (język wilamowskiKategoria:wilamowski (indeks))

wymowa:
znaczenia:
rodzajnik nieokreślony

(1.1) rodzaj męski

(1.2) rodzaj nijaki

odmiana: przykłady:

(1.1)

składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:

a (język włoskiKategoria:włoski (indeks)a)

wymowa: IPA: [a] wymowa
znaczenia:
spójnik

(1.1) w

odmiana: przykłady:

(1.1) Sei stato a scuola oggi? → Byłeś dziś w szkole?

składnia:
kolokacje: (1.1) al, alla, alle, agli, ai
synonimy:
antonimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi: